اطفای حریق
به مجموعه اقداماتی که جهت اطفا حریق و یا کنترل حریق صورت میگیرد سیستم اطفا حریق میگویند. سیستم های اطفا حریق به دو دسته کلی سیستم اطفا حریق دستی وسیستم اطفا حریق اتوماتیک تقسیم بندی میشوند.-
رایزرلوله عمودی سیستم اطفا حریق : مربوط به سیستم اطفا حریق آتشنشانی(لوله ایستاده، شبکه اسپرینکلر یا مشترک) که ممکن است به صورت خشک، تر یا ترکیبی اجرا شود
.رایزر خشک سیستم اطفا حریق :رایزر خشک لوله ای است به شکل عمودی که در حالت عادی خالی از آب بوده و در هر طبقه به یک خروجی متصل میگردد. رایزرخشک به آب شهری یا منبع تأمین آب متصل نبوده و به وسیله ورودیهای پیشبینی شده میتواندتوسط پمپهای خودروی آتشنشانی تغذیه شود. این رایزر به آتشنشانهااجازه میدهدبدون اتلاف وقت برای لوله کشی عمودی ازمحل خودروی آتشنشان تا طبقات فوقانی ساختمان، به راحتیو با استفاده از یک بند لوله استاندارد آتشنشانی ،آتشسوزی را در هر طبقه ساختمان مهار نمایند.
رایزر تر سیستم اطفا حریق: رایزر تر همواره دارای آب بوده و به منبع تأمین آب سیستم اطفای حریق ساختمان متصل است. در این روش امکان تغذیه سیستم توسط پمپ خودروی آتشنشانی وجود ندارد.
رایزر ترکیبی سیستم اطفا حریق :در سیستم ترکیبی، لوله عمودی رایزر همواره دارای آب بوده و به منبع تأمین آب سیستم اطفاء حریق متصل است. علاوه بر آن این سیستم دارای انشعاب مخصوص خودروهای آتشنشانی بوده که در صورت نیاز میتواندتوسط پمپ خودروهای آتشنشانی تغذیه گردد.
رایزر مشترک سیستم اطفا حریق : در این روش تنها یک رایزر جهت تأمین آب سیستم اطفا حریق اسپرینکلر و همچنین سیستم لوله ایستاده استفاده میشود .استفاده از این روش مستلزم رعایت سایز مناسب و همچنین نکات طراحی مربوط به نحوه انشعاب گیری میباشد.
سیستم اطفا حریق لوله ایستاده (Standpipe):آرایشی از لوله کشی، شیرآلات،اتصالات شیلنگ و سایر تجهیزات نصب شده در ساختمان یا سازه با اتصالات شیلنگ که به گونه ایجاد نمایی شده اند که توانایی تخلیه آب به منظوراطفای حریق، حفاظت از متصرفین و همچنین حفاظت از سازه و محتویات آن را داشته باشند
سیستم اطفا حریق شبکه بارنده خودکار اسپرینگلر (Sprinkler System) :متشکل از منبع یا منابع تأمین آب، یک یا چند منطقه اسپرینکلر،شیر
کنترل اصلی و چیدمان لوله های متصل به اسپرینکلرها میباشد. سیستم اطفا حریق اسپرینکلرخودکار به منظورکشف و اطفاءیا کنترل حریق با عامل اطفایى آب بوده که اساساً عمل کنترل در این سیستم در مرحله اولی
ه رشـد حریق انجام گرفته و ازاین جهت در جلوگیرى از بروز خسارات بعدى بسیار مؤثـر است و صدمات آتشسوزى را به حداقل میرساند.سیستم اطفا حریق اسپرینکلرمعمولاً کل ساختمان را تحت پوشش قرار میدهد. برخى اوقات مراجع ذیصلاح اجراى سیستم اطفا حریق اسپرینکلررا فقط به منظورحفظ جان افراد و خروج ایمن متصرفین از ساختمان توصیه مینمایندو ممکن است فقط قسمتهای محدودى که موردنظرمراجع ذیصلاح است تحت پوشش سیستم اطفا حریق اسپرینکلرقرار گیرند.
۱-سیستم اطفای حریق دستی:
سیستمی که به صورت غیرخودکارو توسط متصرفین، نیروهای آموزش دیده و یا آتشنشانان مورد استفاده قرار میگیرد .
۲-سیستم اطفای حریق خودکار:
سیستم اطفای حریقی که بدون دخالت عوامل انسانی و بهصورت مستقل یا توسط سیستم اعلام حریق فعال شده و حریق را کنترل یا اطفاء مینماید
انواع سیستم های اتوماتیک اطفا حریق
- سیستم اطفا حریق گازی
- سیستم اطفا حریق واتر میست
- سیستم اطفا حریق فوم
- سیستم اطفا حریق آیروسل(AEROSOL)
- سیستم اطفا حریق آبی
سیستم اطفا حریق گازی:
سیستم اطفا حریق خاموشکننده گازی سیستمی است که با کمک یک عامل خاموشکننده گازی یا از طریق جابجایی اکسیژن محیط (کاهش میزان اکسیژن) و یا با استفاده از کاهش حرارت، آتش را خاموش میکند. در مقایسه با سیستم اطفا حریق خاموشکننده آبی، یک سیستم خاموشکننده گازی طراحی شده تا عامل آتش را بطور کلی از بین ببرد نه اینکه فقط آتش را خاموش کند.سیستمهای خاموشکننده گازی هنگامی استفاده میشوند که سیستمهای خاموشکننده آب، فوم یا پودر موثر نبوده و یا خاموش کردن با این مواد باعث آسیبهای قابل توجهی بشود. مکانهای خاصی که دارای انواع مختلف ابزارهای الکتریکی باشند مانند اتاقهای سرور.
سیستم اطفا حریق خاموشکننده گازی “تمیزترین” نوع از سیستمهای خاموشکننده میباشند. گازهای خاموشکننده بر سیستمهای الکتریکی معمولی مانند سرورها و غیره تاثیری ندارند. برای سیستمهای خاموشکننده گازی ار انواع مختلفی از گازهای خاموشکننده میتوان استفاده کرد. برای سیستمهای خاموشکننده گازی با توجه به زمینه مورد استفاده میتوان از گازهای مختلفی استفاده کرد. شرکت آرکا فایر تا به امروز تعداد زیادی از سیستمهای خاموشکننده گازی را طراحی و اجرا کرده است. این شرکت همچنین مهارتهای ویژه خود را از طریق آموزش مداوم کارکنان توسعه میدهد.شرکت آرکا فایر بهترین راه حلها را برای هر پروژه ارائه میدهد.
مکانهای مورد استفاده سیستماطفا حریق گازی:
- اتاقهای آیتی و سیستمهای کامپیوتری
- اتاقهای آرشیو و نگهداری اسناد
- مراکز تماس اضطراری، برج های کنترل و مراقبت پرواز، ایستگاههای فرستنده امواج تلفن همراه، مراکز ارائه دهنده خدمات اینترنت، تلویزیون، رادیو، اتاقهای کنترل، ایستگاههای امواج الکترومغناطیسی
- گالریهای هنری، کتابخانهها، اتاقهای پروژکتور فیلم، موزهها
- بخش پزشکی: سیستمهای تصویربرداری، اتاق عمل
- بخشهای صنعتی مانند آزمایشگاهها، اتاقهای کنترل، سیستمهای حفاری دریایی، تجهیزات رباتیک
- ژنراتورهای برق اضطراری، بخشهای کم ولتاژ، بخشهای کابل و غیره
- شبیهساز پرواز، کشتی، وسایل نقلیه نظامی
سیستم اطفا حریق واتر میس :
سیستمهای واتر میست یک تکنولوژی جدید در توسعه سیستمهای خاموشکننده خودکار است. در مقایسه با خاموشکنندههای آبی معمولی، این سیستم از قطرات بسیار کوچک آب برای خاموش کردن استفاده میکند.واتر میست شامل قطرات بسیار کوچک آب است. قطر هر قطرهی آب در این حالت تقریبا ۵۰ میکرومتر است که تحت فشار بالا (۳۵ بار) از طریق لولههای فولادی ضدزنگ به سمت خروجیهای خاموشکننده فشرده میشود. واتر میست از طریق طراحی ویژهی خروجیها تولید میشود. فشار لازم برای این کار از طریق پمپهای با فشار بالا یا از طریق سیلندرهای گاز تحت فشار (نیتروژن) تولید میشود.ترکیبی از قطرات با اندازه مطلوب و پراکندگی قطرات تحت فشار بالا، نفوذ عمیق آب به منبع آتش و خنک سازی سریع گازهای تولید شده را تضمین میکند. علاوه بر این با پاکسازی هوا از گازهای موجود، آتشنشانان به سرعت میتوانند به منطقه آتش وارد شوند.
سیستم اطفا حریق فوم:
تکنولوژی موجود در سیستمهای اطفا حریق فوم بسیار پیچیده است بنابراین به سختی میتوان آن را در چند کلمه خلاصه کرد. همانند سایر تکنولوژیهای خاموشکننده نوع و موقعیت آتش، مناسب بودن یا نبودن استفاده از سیستمهای اطفا حریق فوم را مشخص میکند. برای طراحی و اجرای چنین سیستمی باید طیف گستردهای از قوانین و دستورالعملها را در نظر گرفت. دستورالعملهای کشورهای مختلف در این زمینه میتواند بسیار متفاوت باشد.خاموشکننده فوم بهطور کلی مخلوطی از آب، عامل کف و هوا است. نسبت مخلوط این سه ماده بسته به کاربرد آن متفاوت است. کارکرد خاموشکننده فوم، ایجاد یک پوشش جامد از کف مقاوم به حرارت روی مواد قابل اشتعال است.
مناطق کاربردی:
بهطور کلی سیستم اطفا حریق فوم در هر جایی که آب به تنهایی اثر مطلوبی نداشته باشد یا سیستمهای خاموشکننده گاز یا واترمیست موثر نیستند، استفاده شود. بنابراین، بزرگترین منطقه کاربردی آن برای مایعات قابل اشتعال و قابل احتراق است. کف یک راه حل خوب است برای زمانیکه خطر خاصی وجود دارد و مواد سوزاننده باید مدت زمان زیادی از اکسیژن دور باشند. همچنین مهم است که توجه داشته باشید اگر کسی تلاش کند آتشسوزی حاصل از نفت را با آب خاموش کند میتواند منجر به انفجار شود.
مناطق مورد استفاده برای سیستم اطفا حریق فوم شامل موارد زیر میباشد:
- صنایع شیمیایی
- پالایشگاهها
- نیروگاهها
- ضایعات سوزاندن گیاهان
- سالنهای دارای درصد بالایی از پلاستیک
- سالنهای تعمیر و نگهداری هواپیما
- پدهای فرود هلیکوپتر
- کشتیها و شناورهای دریایی
- انبارهای لاستیک
- سیلوهای ذغالسنگ
- ایستگاههای پمپاژ خط لوله
- ایستگاههای حمل و نقل سوخت و مواد دیگر
سیستم اطفا حریق آیروسل (AEROSOL):
سیستم اطفا حریق آبی :
اولین سیستم اطفاء حریق آبی اواسط قرن گذشته ایجاد شد. دلیل ایجاد این تکنولوژی صنعت نساجی آمریکا میباشد که مکررا به دلیل استفاده از پنبه که از مواد بسیار قابل اشتعال است دچار آتشسوزیهای ویرانگری میشد. با استفاده از این تکنولوژی برای اولین بار از طریق ایجاد یک شبکه لولهکشی که میتواند به صورت دستی در زمان آتشسوزی آب را با فشار در محل آتش بریزد زندگی و ماشین آلات بطور موثری تحت حفاظت قرار گرفتند. در طول سالها طیف گستردهای از سیستمهای اطفاء حریق آبی توسعه یافته و با موفقیت در بسیاری از مناطق مختلف مورد استفاده قرار گرفته است.
اصول اساسی در سیستمهای اطفاء حریق آبی:
- شبکههای لولهکشی دارای تجهیزات ابتدای خط برای بازو بسته شدن باشند.
- شیرها طور جداگانه با گرمای آتش یا بخار گاز باز شوند.
- خاموش کننده آب را در منشاء اصلی آتش اسپری کند.
- آب علاوه بر منشاء اصلی آتش در اطراف آن نیز اسپری شود تا از انتشار آتش جلوگیری شود.
- فقط تعداد مشخصی از خاموشکننده ها باز شود زیرا با اسپری آب در منشاء اصلی اغلب آتش خاموش میشود.
- خنک سازی آب زیرا با تولید مقدار زیادی گرما، آب به بخار تبدیل میشود.